شاید در مقام ادّعا همه انسانها خود را مؤمن، خوش اخلاق، متعهّد و عفیف و... بدانند اما آنچه که می تواند شاهد صدق گفتار و ادّعای انسان باشد، رفتار و عملکرد اوست. عفت را همه زنان دوست دارند اما کسی این ارزش و مقام عالی انسانی را داراست که ویژگیهای زیر را داشته باشد:
1ـ سنگینی و وقار: زنان عفیف از هر کار سبک و نامناسبی که موجب جلب توجه دیگران شود، پرهیز می کنند. طرز راه رفتن، لباس پوشیدن و رفتارشان به گونه ای نیست که نامحرمان را به سوی خود جذب نمایند.
2ـ عفت در سخن: کم سخن می گویند، ساده و آرام و بی وسوسه حرف می زنند و از سخنان غیرضروری خصوصا با نامحرمان دوری می کنند.
3ـ پرهیز از خودنمایی: از مظاهر خودنمایی همچون نشان دادن زینتهای خود، بیرون گذاشتن قسمتی از موی سر یا آرایش چهره برای نامحرمان پرهیز می نمایند. خداوند در قرآن می فرماید: «زنان عفیف، زینت خود را در برابر نامحرمان آشکار نمی سازند.»1
4ـ پوشش مناسب: زنان عفیف از انتخاب لباس های نازک و چسبان و رنگهای تند و زننده که موجب جذب نامحرمان به سوی آنها می شود، اجتناب می ورزند.
5ـ کنترل در رفت و آمدها: زنان عفیف از رفتن به مراکز و مکانهای آلوده و نامناسب، چون مجالس گناه، لهو و لعب و... خودداری می کنند.

حیا
از زمینه ها و در عین حال از ثمرات عفاف، احساس حیا و شرم از انجام کارهای زشت است. امام امیرالمؤمنین(ع) حیا را سبب عفت می نامند:«سَبَبُ العِفَّةِ الحَیاءُ»2
و در جای دیگر حیا را میوه و ثمره عفت معرفی می کند:«اَلحَیاءُ ثَمرَةُ العِفَّة»3
هرقدر این احساس شرم از زشتی ها در انسان بیشتر باشد، عفت او نیز بیشتر خواهد بود: با عفت ترین شما با حیاترین شماست: «اَعَفُّکُم اَحْیاکُمْ»4
1ـ سوره نور/ 32.
2ـ غرر الحکم، حدیث 5527.
3ـ غرر الحکم، حدیث 4612.
4ـ امیرالمؤمنینع ـ غررالحکم، حدیث 2837.